VẸO CỘT SỐNG VÀ NHỮNG ĐIỀU BẠN CẦN BIẾT

 

Posted on 20/01/2022 by Phục hồi chức năng ECO

 

Nội dung chính:

1. Định nghĩa vẹo cột sống là gì?

2. Các dạng cong vẹo cột sống.

3. Nguyên nhân gây vẹo cột sống.

4. Biểu hiện và triệu chứng của vẹo cột sống.

5. Tiến triển của bệnh đến tuổi trưởng thành.

6. Điều trị vẹo cột sống.

---

Định nghĩa vẹo cột sống là gì?

 

Cong vẹo cột sống là tình trạng cong của cột sống sang phía bên của trục cơ thể và vẹo (xoay) của các thân đốt sống theo trục của mặt phẳng ngang. Cong vẹo cột sống có thể xảy ra đơn thuần hoặc phối hợp với các biến dạng khác của cột sống là gù ở vùng ngực hoặc ưỡn ở vùng thắt lưng.

 

 

Các dạng cong vẹo cột sống.

 

Chia làm 2 loại:

           1.Vẹo không cấu trúc (hay vẹo cở năng) là vẹo cột sống không biến dạng.

           2. Vẹo cấu trúc là với cột sống bị biến dạng 

- Tỉ lệ mắc bệnh: tỉ lệ người mắc bệnh cong vẹo cột sống tương đối cao [ từ 3-4% dân số, trong đó khoảng 2% cần điều điều trị ].

 

1.Vẹo không cấu trúc.

Vẹo không cấu trúc ( hay vẹo cơ năng): Là vẹo cột sống không biến dạng bao gồm.

           ► Mất cân bằng lực cơ.

           ► Vẹo tư thế: là vẹo cột sống khi đứng thẳng , lúc xách vật nặng nhưng khi khám xét bệnh nhân nghiêng về phía lồi thì hết vẹo.

           ► Vẹo bù trừ: gặp trong những bệnh nhân bị chân ngắn chân dài. Nếu chêm chân ngắn ngang chân dài thì hết vẹo.

           ► Do thoát vị đĩa đêm: ít gặp ở trẻ em, thường gặp ở người lớn do đĩa đệm thoát vị chèn vào rễ dây thần kinh hông gây đau dẫn đến nghiêng bù trừ (tư thế chống đau). Khi hết đau thì bệnh nhân hết vẹo.

           ► Vẹo do viêm: Viêm cơ thắt lưng, một số viêm cạnh cột sống hay chấn thương vùng cạnh cột sống sẽ làm cho bệnh nhân nghiêng về phía đau tạo ra vẹo cột sống.

           ► Vẹo do các bệnh lý khác: Sau các bệnh lý hô hấp, viêm phổi, abces, tràn dịch màng phổi,... do các tư thế chống đau sau phẫu thuật , dẫn lưu tư thế...

           ► Tư thế xấu: Trẻ bại não, trật khớp háng, loạn dưỡng cơ, viêm đa khớp...

 

2.Vẹo cấu trúc.

Vẹo cấu trúc là với cột sống bị biến dạng.

+ Trong nhóm vẹo cấu trúc, đốt sống bị biến dạng ở đường cong.

+ vẹo xuất hiện trước tuổi xương lớn kèm theo xoay đốt sống trong hầu hết các trường hợp và bao gồm 4 loại:

           - Vẹo tự phát

           - Vẹo do liệt

           - Vẹo bẩm sinh

           - Vẹo trong 1 số bệnh lý: Bệnh u xơ thần kinh, bệnh rỗng tủy sống, thoát vị tủy màng tủy, bệnh lao xương, thiếu đốt sống, dính đốt sống...

 

Nguyên nhân gây vẹo cột sống.

♦ Nguyên nhân

- Không rõ nguyên nhân, bệnh thường mang tính chất giai đoạn có thể xuất hiện rõ ở trẻ nhỏ, thiếu nhi và tuổi dậy thì.

- Bẩm sinh: Xuất hiện ở giai đoạn bào thai, thường do sự khiếm khuyết, biến dạng của đốt sống, khe khớp và đĩa đệm.

- Thần kinh cơ: Các tình trạng vẹo cột sống gây nên bởi các bất thường của tổ chức thần kinh cơ. Thường gặp ở các bệnh nhân bại não, bại liệt, nhược cơ  và các tình trạng bệnh lý của cơ và thần kinh ngoại biên.

 

 

♦ Các nguyên nhân khác

- Những bất thường của hệ cơ xương như Marfan, Nerofibromatosis, rối loạn chuyển xương.

♦ Các yếu tố môi trường 

- Ngồi sai tư thế.

- Ghế ngồi không phù hợp với chiều cao của học sinh.

- Phòng ốc thiếu ánh sáng.

- Một vài thói quen xấu của học sinh.

- Ngồi học, sinh hoạt quá lâu, ít thay đổi tư thế.

 

Biểu hiện và triệu chứng của vẹo cột sống.

 

1.Triệu chứng lâm sàng.

• Gù hoặc ưỡn cột sống thái quá: Thường thấy ở cột sống lưng (gù) hoặc ở cột sống (ưỡn) thái quá so với bình thường.
• Một bên chỏm vai nhô cao.
• U gồ ở vùng lưng mà đỉnh các ụ gồ trùng với ngang đường cong, kiểm tra bằng cách cho bệnh nhân từ từ cúi xuống.
• Đối diện với ụ gồ là vùng lõm.
• Khung chậu bị nghiêng lệch và chênh.
• Có thể thấy các dị dạng khác như chân ngắn chân dài.
• Cung sườn vồng cao lên.
• Nghiệm pháp đánh giá bằng dây dọi: Khám xét bằng cách dùng dây dọi mà mốc là điểm gai đốt sống C7 cho ta thấy độ cong của cột sông.

 

 

​2. Triệu chứng cận lâm sàng.

Chụp X- Quang thăng/ Nghiêng cột sống.

Trên phim thẳng : 

• Đo góc COBB xác định đầu tiên và cuối cùng của đoạn cong kẻ đường thẳng qua bờ bên của đốt sống trên và bờ dưới của đốt sống dưới. Kẻ 2 đường vuông góc với đường thẳng trên. Đo góc tạo bởi 2 đường vuông góc.
• Chụp X- quang khung chậu và xương bả vai để đánh giá thêm 

​Trên phim nghiêng:

• Xem độ gù (Cong) hoặc ưỡn thái quá của cột sống.

 

 

Tiến triển của bệnh đến tuổi trưởng thành.

 

Trung bình : - Sẽ tăng thêm 0,8 độ/ năm cho cong vẹo cột sống < 50°

                    - Sẽ tăng thêm 1,4 độ/ năm cho cong vẹo cột sống > 50°

 

Điều trị vẹo cột sống.

 

Vẹo cấu trúc: Cần được khám và điều trị bởi bác sĩ chỉnh hình, điều trị ngoại khoa.

Vẹo không cấu trúc: Tâp phục hồi chức năng

• Kéo giãn cột sống.
• Tập mạnh cơ lưng, cơ bụng.
• Tư thế tốt.
• Mang áo nẹp chỉnh hình.
• Phẫu thuật nếu vẹo nặng (góc COBB > 45°).

​Các nẹp chỉnh hình:

• Corset Garchois: Thích hợp với vẹo cốt cột sống thắt lưng - thắt lưng.
• Corset Boston: Thích hợp với vẹo cột sống thắt lưng.

 

 

Các bài tập phục hồi chức năng cong vẹo cột sống

 

Các bài tập có 2 mục đích chính:

- Kéo giãn phần cơ co ngắn.

- Tập mạnh phần cơ bị giãn.

 

Tư thế tốt

 

►Hướng dẫn trẻ ngồi học đúng tư thế.

►Dinh dưỡng đầy đủ.

►Tăng cường vận động ngoài trời.

►Không ngồi quá lâu 

 

Trong điều trị cong vẹo cột sống thì phục hồi chức năng sẽ giúp hỗ trợ cải thiện tư thế dáng đi lâu dài hơn. Để có thêm lời khuyên về phương pháp tập luyện phù hợp, quý vị phụ huynh có thể trò chuyện với chuyên gia của Phục hồi chức năng ECO.